سقوط بورس چیست و چگونه رخ می‌دهد؟ همه چیز درباره اصطلاح دوشنبه سیاه
در دوشنبه سیاه میانگین صنعتی داوجونز (DJIA)، شاخصی که عملکرد بازار سهام و بورس ایالات متحده را اندازه گیری می‌کند، بیش از 22 درصد سقوط کرد. قبل از این سانحه دو مورد سقوط بزرگ دیگر یک هفته قبل رخ داد.
سقوط بورس چیست و چگونه رخ می‌دهد؟ همه چیز درباره اصطلاح دوشنبه سیاه
دوشنبه سیاه چیست؟
دوشنبه سیاه نامی است که برای توصیف سقوط ناگهانی و شدید بورس سهام در 19 اکتبر 1987 به کار رفته است. میانگین صنعتی داوجونز (DJIA)، شاخصی که عملکرد بازار سهام ایالات متحده را اندازه گیری می‌کند، بیش از 22 درصد سقوط کرد. قبل از این سانحه دو مورد سقوط بزرگ دیگر یک هفته قبل رخ داد.
از دوشنبه سیاه به عنوان آغاز روند نزولی بازار سهام جهانی یاد می‌شود. تا به امروز، یکی از بدنام‌ترین روزهای تاریخ بازارهای سهام است.
حجم کل معاملات در بورس‌ها به قدری زیاد بود که رایانه‌های آن زمان قادر به تحمل افزایش بار ناگهانی آن نبودند. سفارشات ساعت‌ها تکمیل نشده باقی مانده و انتقال وجوه زیاد به تأخیر افتاد.
سقوط بزرگی مانند این اتفاق به طور طبیعی در بازارهای آتی و آپشن دنبال خواهد شد. این سقوط تأثیر قابل توجهی در بازارهای جهانی نیز داشت. بیشتر شاخص‌های عمده در سراسر جهان در پایان همان ماه بین 30-20 درصد کاهش یافته است.
اصطلاح “دوشنبه سیاه” به طور معمول به سقوط در سال 1987 اشاره دارد. اما، این اصطلاح برای اشاره به سایر سقوط‌های شدید بازار نیز استفاده می‌شود. مشابه این سقوط ها در بازار ارزهای دیجیتال و مخصوصا بیت کوین بارها رخ داده است.
عملکرد شاخص داو جونز در دوشنبه سیاه
چه عواملی باعث سقوط بازار می‌شود؟
به طور کلی نمی‌توان علت سقوط بازار سهام را به یک عامل واحد نسبت داد. جالب اینجاست که هیچ رویداد مهم خبری مقدم بر دوشنبه سیاه سال 1987 نبود. با این وجود، چندین فاکتور مختلف گرد هم آمدند که در ترکیب، جو هراس و عدم اطمینان ایجاد کردند. بیایید ببینیم این عوامل چه عواملی بودند؟
این اولین مورد معرفی سیستم‌های تجارت رایانه‌ای بود. امروزه بیشتر فعالیتهای تجاری توسط رایانه تسهیل می‌شود، اما همیشه اینطور نبود. قبل از دهه 1980، بازارهای سهام معمولاً مکانهای پر سر و صدا و شلوغی داشتند که معامله گران دارایی‌های خود را مستقیماً در کف معاملات بورس مبادله می‌کردند.
بازار بورس نیویورک در سال 1963
در طول دهه 1980، فعالیت تجاری بیشتر متکی به نرم افزارهای رایانه‌ای بود. تغییر به معاملات رایانه‌ای فعالیت معاملاتی سریعتر را با سیستم‌هایی که می‌توانند هزاران سفارش در ثانیه انجام دهند، فعال کرد. به طور طبیعی، این پیشرفت‌ها همچنین بر سرعت حرکت‌های بزرگ قیمت تأثیر می‌گذارد. در مقابل، ربات‌های معاملاتی امروز می‌توانند تریلیون دلار ارزش را در عرض چند ثانیه اولیه یک رویداد خبری غیر منتظره منتقل کنند.
عوامل دیگر مانند کسری بودجه در ایالات متحده، تنش‌های بین المللی و سایر شرایط ژئوپلیتیک نیز به عنوان علل این ریزش ذکر شده است. علاوه بر این، رشد روزافزون رسانه‌ها قطعاً تأثیرات و شدت رویداد را تقویت می‌کند.
شایان ذکر است که اگرچه ممکن است همه این عوامل در سقوط نقش داشته باشند، اما با این حال تصمیمات توسط مردم گرفته شده است. روانشناسی بازار سهم عمده‌ای در فروش دارد و اینها اغلب فقط ناشی از وحشت توده‌ای است. این درست اتفاقی است که برای یست کوین رخ داد و قیمت این ارز از 42000 دلار به نزدیک 30000 دلار کاهش یافت.
سرکت بریکر (circuit breaker) چیست؟
به دنبال وقایع دوشنبه سیاه، چندین مکانیزم توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) برای جلوگیری از وقوع مجدد حوادث مشابه ایجاد شد. این تمهیدات نه برای جلوگیری کامل، حداقل سعی در کاهش تأثیر آنها داشتند.
یکی از این روش‌ها قطع کننده مدار است. این یک اقدام نظارتی است که با رسیدن قیمت به سطوح درصد مشخصی نسبت به بازه روزانه، معاملات را متوقف می‌کند. در حالی که ما در اینجا در وهله اول در مورد ایالات متحده صحبت می‌کنیم، قطع کننده‌های مدار در بسیاری از بازارهای دیگر نیز اجرا شده‌اند.
قطع کننده‌های مدار برای شاخص‌های اصلی مانند Dow یا S&P 500 و همچنین اوراق بهادار فردی اعمال می‌شوند. با این حال در بازار ارزهای دیجیتال به خاطر ماهیت 24/7 آن امکان بهره مندی از این تدابیر نیست.
نحوه کار قطع کننده مدار
اگر S&P 500 در طی یک روز معاملات بیش از 7 درصد کاهش یابد، معاملات به مدت 15 دقیقه متوقف شده و دوباره شروع می‌شود. به این کلید قطع کننده سطح 1 گفته می‌شود. اگر بازار افت بیشتری داشته باشد و از باز روزانه به 13 درصد برسد، دوباره متوقف می‌شود. به این کلید قطع کننده سطح 2 گفته می‌شود. سپس، پس از 15 دقیقه وقفه، تجارت مجدداً آغاز می‌شود. اگر قیمت از زمان باز شدن بازار به 20 درصد ضرر برسد، معاملات در بقیه روز متوقف می‌شود. به این کلید قطع کننده سطح 3 گفته می‌شود.
مزایا و معایب قطع کننده‌های مدار
اگرچه قطع کننده‌های مدار ممکن است در جلوگیری از سقوط‌های سریع بورس مؤثر باشند، اما این موضوع‌ها بحث برانگیز شده است.
برخی از منتقدان قطع کننده‌های مدار معتقدند که آنها تأثیر منفی بر بازارهای بورس دارند و در واقع شدت سقوط‌ها را افزایش می‌دهند. چطور؟ از آنجا که این سطح از پیش تعیین شده براساس زمان باز شدن بازار است، همه از آن مطلعند. به همین ترتیب، ممکن است بر تعیین سفارش تأثیر بگذارند و به طور مصنوعی نقدینگی را در دفتر سفارش در سطوح مشخص قیمت کاهش دهند.
کاهش نقدینگی می‌تواند منجر به نوسانات بیشتر شود، زیرا ممکن است سفارشات کافی برای جذب جهش غیرمنتظره عرضه وجود نداشته باشد. منتقدان معتقدند بدون تأثیر قطع کننده‌های مدار در مناطق نقدینگی، بازارها به احتمال زیاد به تعادل طبیعی می‌رسند.
هنگامی که نوبت به شاخص‌های بازار جهانی مانند S&P 500 می‌رسد، قطع کننده‌های مدار تنها با حرکت نزولی تحریک می‌شوند. از طرف دیگر، می‌توان آنها را روی اوراق بهادار منفرد در حرکت صعودی نیز فعال کرد.
نحوه آماده سازی برای سقوط در بازار بورس
با توجه به ماهیت بازارها و روانشناسی جمعیت، سقوط بورس تقریباً اجتناب ناپذیر است. اما برای آماده شدن برای سقوط بازار چه می‌توانید بکنید؟
ایجاد یک برنامه سرمایه گذاری یا یک استراتژی کلی تجارت را در نظر بگیرید. وقتی بازار خراب می‌شود و بسیاری از سرمایه گذاران در وحشت شروع به فروش می‌کنند، مهم است که آرام باشید، منطقی باشید و از تصمیم گیری احساسی پرهیز کنید. ایجاد یک برنامه سرمایه گذاری بلند مدت یا استراتژی تجاری برای سقوط بورس ضروری است. این به شما اجازه تصمیم گیری تکانشی را نمی‌دهد.
نکته دیگری که باید به آن توجه شود، تعیین توقف ضرر یا استاپ لاس است. محافظت از دارایی خود در معاملات کوتاه مدت برای داشتن یک معامله گر موفق کاملاً ضروری است. با این حال، وقتی صحبت از سرمایه گذاران طولانی مدت می‌شود، این روش معمولاً کمتر معمول است. ضرر و توقف ضرر شما می‌تواند جایی برای حرکات بیشتر قیمت داشته باشد. با این حال شما را از ضررهای سنگین در صورت سقوط ویرانگر بازار و بورس نجات دهد.
در مورد سقوط بورس‌های جهانی، همه آنها تاکنون موقتی بوده‌اند. در حالی که زمان رکود اقتصادی ممکن است چندین سال طول بکشد، بازارها تمایل به بهبودی دارند. اگر نما را به اندازه کافی بزرگ باشد، اقتصاد جهانی برای قرن‌ها در یک رشد مداوم بوده است و این اصلاحات فقط عقب نشینی های موقت است.
عملکرد شاخص صنعتی داو جونز از سال 1915 تا 2020
اگرچه این مشاهده برای بازارهای جهانی مرتبط با رشد اقتصادی صحیح است، اما در بازارهای ارزهای دیجیتال صدق نمی‌کند. صنعت بلاکچین هنوز جوان است و ارزهای دیجیتال یک کلاس دارایی خطرناک است. به همین ترتیب، برخی از مجموعه‌های رمزنگاری ممکن است پس از سقوط شدید بازار هرگز بهبود نیابند.
دوشنبه‌های سیاه قابل توجه دیگر
28 اکتبر 1929
بازارهای سهام و بورس قبل از رکود بزرگ در دهه 1930 سقوط کردند. با توجه به تأثیرات اقتصادی آن در دراز مدت، سقوط در پاییز 1929 مخرب‌ترین سقوط بازار سهام تاکنون بوده است.
29 سپتامبر 2008
به دنبال ترکیدن حباب مسکن در ایالات متحده، بازارهای سهام و بورس شروع به سقوط کردند. این سرانجام در اواخر دهه 2000 و اوایل سال 2010 به رکود بزرگ منجر شد. اگر می‌خواهید بیشتر بخوانید، بحران مالی توضیح داده شده در سال 2008 را بررسی کنید.
9 مارس 2020
بدترین روز برای بازار سهام و بورس ایالات متحده از زمان رکود بزرگ، ناشی از بیماری همه گیر ویروس کرونا و جنگ قیمت نفت. در آن زمان، این بزرگترین افت یک روزه از سال 2008 بوده است. اما، همانطور که در پاراگراف بعدی خواهید دید، این رکورد فقط برای یک هفته نگه داشته شد.
شانزدهم مارس 2020
ترس از تأثیرات احتمالی اقتصادی بیماری همه گیر ویروس کرونا همچنان افزایش می‌یابد. در نتیجه، بازار ایالات متحده افت یک روزه بزرگتری را نسبت به سقوط یک هفته قبل تجربه کرد. این روز ممکن است به عنوان اوج شوک اولیه تأثیر ویروس کرونا در بازارهای مالی تلقی شود.
صحبت‌های پایانی
به طور خلاصه، دوشنبه سیاه یک سقوط شدید در بازار در سال 1987 بود. همانطور که گفته شد، این اصطلاح ممکن است برای اشاره به سایر سقوط‌های بازار سهام مانند موارد 1929، 2008 و 2020 نیز استفاده شود.
به دنبال حوادث دوشنبه سیاه، مقررات جدیدی برای کاهش اثرات سقوط فلاش بازار سهام به اجرا درآمد. یکی از تأثیرگذارترین و بحث برانگیزترین این مقررات، قطع کننده مدار است که با برخورد با سطح از دست دادن درصد از پیش تعیین شده، معاملات را متوقف می‌کند.
برای آماده شدن برای سقوط اجتناب ناپذیر بازار چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ به سناریوهای احتمالی برای ایجاد یک برنامه سرمایه گذاری مناسب یا استراتژی تجاری فکر کنید. مدیریت ریسک، متنوع سازی اوراق بهادار و روانشناسی بازار چند موضوع است که ممکن است به شما کمک کند در هنگام سقوط بازار از خسارات زیادی جلوگیری کنید.
