بازارساز خودکار (Automated Market Maker) یا AMM چیست و چگونه کار می‌کند؟

در ابتدا باید بازارساز خودکار را در بورس و صرافی‌ها توضیح دهیم. به کسانی که در بازارهای مالی سفارش خرید یا فروش با قیمت‌‌‌های خاصی را ثبت می‌کنند بازارساز یا مارکت میکر می‌گویند. عمل ثبت سفارش مشابه پر کردن قفسه فروشگاه با کالا است. بازارساز یک کالا در اینجا یک توکن یا کوین را با قیمت مشخص در دفتر سفارش قرار می‌دهد. از سوی دیگر یک گیرنده یا تیکر این کوین یا توکن را برای خرید انتخاب می‌کند و بر می‌دارد.

بازارساز خودکار (Automated Market Maker) یا به اختصار (AMM) چیست؟

بازارسازان به تامین نقدینگی صرافی‌ها کمک می‌کنند به همین دلیل کارمزدهای کمتری نسبت به گیرنده‌ها پرداخت می‌کنند. از طرفی آنها با قرار دادن سفارشات قیمت‌ها را نیز مشخص می‌کنند. در صرافی‌های غیرمتمرکز فرد به جای معامله با کاربران دیگر با یک قرارداد هوشمند معامله می‌کند.

بازارساز خودکار یا AMM ویژگی برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز است که برای تعیین قیمت توکن به فرمول‌های ریاضی اعتماد می‌کنند. این صرافی‌ها مانند صرافی‌های عادی، جفت‌های مختلف تجاری دارند: به عنوان مثال،ETH به DAI.

صرافی‌‌‌های دارای این ویژگی هیچ دفتر سفارشی برای خرید و فروشی ندارند. معامله گران لازم نیست برای یافتن شخص دیگری جهت داد و ستد کوین‌ها و توکن‌های خود، سفارشی ثبت کنند و منتظر بمانند تا سفارش تکمیل شود.

در عوض، یک قرارداد هوشمند به عنوان مارکت میکر یا بازارساز خودکار معامله را انجام می‌دهد. این مفهوم مشابه سرویس‌های مبادله سریع از جمله شیپ شیفت (ShapeShift) و چنجلی (Changelly) است.

اما تفاوت در این است که به جای ذخایر شرکت، استخرهای نقدینگی که براساس قراردادهای هوشمند ایجاد می‌شوند تامین نقدینگی را برعهده دارند.

---

✅ بیشتر بخوانید…….. 🔻🔻🔻🔻🔻🔻

• گردش مالی ماهیانه یونی‌سوآپ از کوین‌بیس پیشی گرفت. آیا دیفای دیوانه شده است؟
• میکر دائو MakerDAO: نحوه کسب درآمد و استفاده از پلتفرم دیفای آن
• رئیس‌جمهور ترامپ به کاخ سفید بازخواهد گشت، بیت کوین به 10،750 دلار دست یافت

---

 

معمولا استخرهای نقدینگی شامل دو دارایی یا یک جفت ارز است. درصد نسبی هر یک از توکن‌‌‌های موجود در آن مجموعه تعیین کننده قیمت تئوری یک دارایی خاص است.

اولین بازارساز خودکار یا  AMM فعال متعلق به بنکور (Bancor) بود که در سال 2017 راه اندازی شد، اما محبوب‌ترین پلتفرم‌هایی که امروزه از این ویژگی استفده می‌کنند صرافی‌های یونی سوآپ Uniswap، کورو Curve، کایبر (Kyber) و بالانسر (Balancer) هستند.

دلیل استفاده این صرافی‌ها از بازارساز خودکار چیست؟

آن‌ها تأمین نقدینگی را بسیار ساده و ارزان می‌کنند.

بازارساز خودکار تلاشی برای از میان بردن محدودیت‌های عملکرد بلاک چین‌‌‌های محل استقرار قراردادهای هوشمند، به ویژه اتریوم هستند.

قبل از ظهور AMM ها، صرافی‌های غیرمتمرکز ساخته شده بربستر اتریوم، مانند اتردلتا (EtherDelta) یا 0x، سعی در استفاده از مکانیسم کتاب سفارش کلاسیک داشتند.

با این حال، آن‌ها از مشکل کمبود نقدینگی رنج می‌بردند. زیرا انجام هر سفارش نیاز به صرف گاز و انتظار برای تأیید بلاک داشت. سرعت پایین اتریوم برای تأیید و انجام معاملات باعث می‌شد سفارش‌ها در صف‌های طولانی و زمان بر گیر بیفتند. از طرف دیگر در صورت ترافیک زیاد سفارشات کل شبکه اتریوم به شدت کند می‌شد.

این امر به ویژه برای بازارساز خودکار یا تأمین کنندگان نقدینگی در صرافی‌های داری دفتر سفارش، مشکل ساز بود.

“ایجاد” بازار معمولاً نیاز به تنظیم مداوم سفارشات خرید و فروش با آخرین قیمت دارد، حتی اگر آن‌ها تکمیل نشوند. با مدل دفترسفارش هر سفارش ارسالی هزینه‌ای را در برمی‌گیرد و زمان زیادی برای ثبت شدن صرف می‌کند.

این هزینه و زمان باعث می‌شود که سودهای کسب شده از معاملات به شدت کم شود. فرض کنید شما سفارشی برای فروش در قیمتی خاص ارسال می‌کنید. همین ارسال سفارش برای شما هزینه‌ای دارد و تا وقتی سفارش ثبت شود ممکن است قیمت بالاتر رفته باشد و از این لحاظ هم ضرر کنید.

بازارساز خودکار یا AMM‌ها تأمین نقدینگی را از طریق یک فرایند کاملاً خودکار، ارزان و ساده انجام می‌دهند. حتی کاربران متوسط نیز می‌توانند با نقدینگی اندک خود در تأمین نقدینگی مشارکت کنند، در حالی که انجام این کار در صرافی‌های متمرکز به دانش فنی پیشرفته‌ای نیاز دارد.

چگونه قراردادهای هوشمند معاملات را در AMM انجام می‌دهند؟

یک فرمول ریاضی قیمت توکن‌ها را تعریف می‌کند.

هنگام معامله با بازارساز خودکار یا AMM، کاربران با استخر نقدینگی ارتباط برقرار می‌کنند. وقتی کاربر به قرارداد هوشمند برای انجام معامله دستور می‌دهد، قرارداد توکن‌های وی را به استخر نقدینگی می‌فرستد.

سپس یک فرمول ریاضی تصمیم می‌گیرد که در ازای آن چند توکن از طرف دیگر جفت دریافت کند.

ساده‌ترین فرمول عملی X ضرب در Y برابر K است، جایی که X و Y نشان دهنده مقدار هر توکن در استخر هستند و K یک مقدار ثابت از پیش تعریف شده است.

این معادله یک هذلولی را تعریف می‌کند: یک شکل هندسی صاف که در انتهای خود به بی‌نهایت و صفر نزدیک می‌شود اما هرگز به آن‌ها نمی‌رسد.

هر معامله مقداری اسلیپیج دارد. میزان سفارش روی قیمت نهایی خرید یا فروش یک توکن تأثیر دارد. شکل هذلولی به این معنی است که با سفارشات کوچک، اسلیپیج کم خواهد شد، اما با سفارشات بزرگ، اسلیپیج به طور تصاعدی افزایش می‌یابد.

اسلیپیج زمانی است که شما می‌خواهید در یک قیمت خاص معامله کنید اما پلتفرم در قیمتی دیگر معامله ی شما را اجرا می‌کند.

یونی‌سوآپ به دلیل استفاده از این فرمول ساده مشهور شده است، اما سیستم عامل‌های دیگر ممکن است از فرمولهای ریاضی پیچیده‌تری برای تنظیم دقیق اسلیپیج استفاده کنند.

این تأثیر بر اساس بر هم خوردن قانون عرضه و تقاضاست. اگر شما یک اتر از استخری که شامل 100 اتر است کم کنید عرضه اتر یک درصد کاهش می‌یابد. اما اگر 50 اتر کم کنید عرضه اتر 50 درصد کاهش می‌یابد و باعث افزایش قیمت اتر می‌شود.

چگونه می‌توان از بازارساز خودکار استفاده کرد؟

کیف پول خود را به صرافی وصل کنید و معاملات را تأیید کنید، به همین سادگی.

استفاده از پروتکل بازارساز خودکار AMM کاملاً ساده است. کاربران به وب سایت پروتکل یا سایر رابط‌های کاربری آن مراجعه می‌کنند. کیف پول فعال شده با دیفای را به پروتکل متصل می‌کنند. دارایی مورد نظر برای خرید یا فروش را انتخاب می‌کنند. “swap” را می‌زنند و معامله را روی کیف پول خود تأیید می‌کنند.

شما می‌توانید نحوه استفاده از اکثر این پروتکل‌ها را در لینک زیر بیابید:

https://bitpars.com/category/trade-and-investment/defi

تأمین نقدینگی مشابه معامله است. پس از اتصال کیف پول، کاربران می‌توانند به بخش “تأمین کننده نقدینگی” مراجعه کرده و میزان و نوع دارایی خود جهت عرضه به استخر را انتخاب کنند.

در بیشتر پروتکل‌ها، کاربران باید هر دو نوع دارایی را در اختیار داشته باشند. به عنوان مثال، اگر ETH با 400 DAI معامله شود، آن‌ها باید به طور همزمان 1 ETH و 400 DAI را در استخر قفل کنند. این امر به این دلیل است که با واریز بدون تناسب توکن‌ها تعادل استخر را برهم نزنند.

پس از تأیید معاملات، کاربران توکن‌هایی دریافت می‌کنند که نشان دهنده دارایی آنها در مجموعه نقدینگی است. این توکن‌ها قابلیت انتقال به افراد دیگر را دارند و اغلب سود شما از کارمزدهای دریافتی استخر در قالب این توکن‌ها برای شما واریز می‌شود.

چرا ویژگی AMM‌ها محبوب شده است؟

تمرکز زدایی و استفاده بدون نیاز به مجوز دلایل اصلی محبوبیت این صرافی‌هاست.

مسلماً بازارساز خودکار بزرگترین مانع را برای پذیرش گسترده صرافی‌های غیرمتمرکز از میان برداشته است. تأمین نقدینگی. بدون این ویژگی، شاید مزایای طبیعی DEX یا صرافی‌‌‌های غیرمتمرکز برای کاربران عادی چندان جذاب نباشد.

برخلاف صرافی‌های متمرکز سنتی، هیچ قدرت ناظری وجود ندارد که بتواند پروژه‌ها یا کاربران را از انجام معاملات منع کند. پروتکل‌های AMM بدون نیاز به مجوزهستند.

کاربران برای راه اندازی حساب مجبور به احراز هویت اجباری نیستند. ملیت‌هایی که صرافی‌های متمرکز آنها را در لیست سیاه خود قرار داده‌اند نیز به راحتی می‌توانند در این صرافی‌ها معامله کنند. یک آدرس کیف پول تمام چیزی است که برای تعامل با این پروتکل‌ها لازم است.

از منظر یک پروژه، DEX‌ها همچنین یک روش عالی برای انتشار رمزارز تازه راه اندازی شده هستند. هیچ هزینه لیست شدن یا معیار پذیرشی وجود ندارد. هر کسی، حتی یک شخص خارجی می‌تواند یک استخر نقدینگی برای هر توکنی که می‌خواهد ایجاد کند.

همچنین دموکراتیک کردن عمل تأمین نقدینگی به این معنی است که طرفداران و دارندگان پروژه می‌توانند بدون نیاز به کمک بازار سازهای تخصصی، بازار نقدینگی توکن‌‌‌های جدید را ایجاد کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز بازارساز خودکار AMM به طور کلی رابط‌های کاربری بسیار ساده‌ای دارند، زیرا نیازی به گزینه‌های سفارش پیشرفته یا نمودارهای قیمت در صفحه اصلی خود ندارند.

خطرات و محدودیت‌های AMM چیست؟

اشکالات، قیمت گذاری نامناسب و ضرر ناگهانی

علی رغم برخی ویژگی‌های مثبت، AMM‌ها خطرات و محدودیت‌های خاص خود را دارند. هک‌ها و آسیب پذیری‌ها قبلاً صرافی‌هایی مانند یونی‌سوآپ و بالانسر را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در این صرافی‌ها برخی از ارائه دهندگان نقدینگی به دلیل تعاملات پیچیده قرارداد هوشمند، پول خود را از دست داده‌اند. معامله گران تازه وارد به خاطر نبود ابزارهای نظارتی طعمه‌های خوبی برای معامله گران مخرب هستند.

از سوی دیگر بازارساز خودکار نیز نمی‌توانند بدون اتکا به دفتر سفارش صرافیهای سنتی برای آربیتراژ، وجود داشته باشند. فرمول‌های ریاضی، علی رغم ظرافت، واقعاً نمی‌توانند احساسات بازار را نشان دهند. معامله گران آربیتراژ برای اصلاح قیمت گذاری دارایی‌ها در AMM ضروری هستند، اما این مسئله منجر به ضرر در بسیاری از سیستم عامل‌ها می‌شود.

آربیتراژ نوعی از معامله است که در آن معامله گر ارزی را با قیمت پایین‌تر از یک صرافی می‌خرد و به صرافی دیگر با قیمت بالاتر می‌فروشد. این اختلاف قیمت به علت میزان موجودی و تقاضا در صرافی‌های مختلف به وجود می‌آید. این نوع معاملات برای اکوسیستم‌های مالی حیاتی است زیرا به تأمین نقدینگی در صرافی‌های مختلف کمک می‌کند.

به طور خلاصه

معامله گران آربیتراژ با متعادل کردن قیمت سود کسب می‌کنند، اما این سود از تأمین کنندگان نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز کسب می‌شود. علیرغم هزینه‌های معاملاتی که دریافت می‌کنند، در صورت حرکت بیش از حد قیمت در یک جهت خاص، تأمین کنندگان نقدینگی ممکن است واقعاً ضرر کنند.

در حالی که پیشرفت‌های خاصی در حال انجام است، حجم و نقدینگی بازارساز خودکار AMM در مقایسه با بزرگترین صرافی‌های متمرکز هنوز اندک است. از سوی دیگر هزینه‌های بالای گاز اتریوم در تابستان سال 2020 همچنین نشان داد که اتریوم برای فراگیر شدن این نوع معاملات بسیار کند و هزینه بر است. اگر مشکل مقیاس پذیری این بلاکچین حل نشود احتمالاً نمی‌توان رشدی بیش از این را برای کل اکوسیستم دیفای متصور بود.