اقتصاد توکنی یا توکنومیک چیست؟ چگونه پروژه ها عرضه ارز دیجیتال خود را مدیریت می کنند؟
اقتصاد توکنی یا توکنومیک (Tokenomic) مطالعه نحوه کار ارزهای دیجیتال در اکوسیستم گسترده‌تر است. این شامل مواردی مانند توزیع توکن و همچنین چگونگی استفاده از آنها برای ایجاد انگیزه در رفتار مثبت جامعه کاربران است.
اقتصاد توکنی یا توکنومیک چیست؟ چگونه پروژه ها عرضه ارز دیجیتال خود را مدیریت می کنند؟
پول در همه جا استفاده می‌شود. شرکت‌های بین المللی با استفاده از آن معامله می‌کنند. شهروندان با آن مالیات می‌پردازند. بدون آن، مردم برای داشتن مایحتاج اساسی زندگی سردرگم می‌شوند. تهیه غذا، لباس، سقف بالای سرشان برایشان غیرممکن می‌شود.
چنین دارایی فراگیر قبلاً – تا همین اواخر – توسط دولتها کنترل می‌شد. بانکهای مرکزی تنها موسساتی بودند که در اکثر ایالت‌ها مجاز به صدور ارز برای شهروندان خود بودند.
پیرامون این فرایند، یک علم کامل، که اکنون آن را سیاست پولی می‌نامیم، توسعه یافته است. ارز دیجیتال این را تغییر داده است. افراد می‌توانند اقتصاد خرد خود را ایجاد کنند. توکنومیک اساساً آنچه بانکهای مرکزی از آن به عنوان سیاست پولی استفاده می‌کنند را مورد بهره برداری قرار می‌دهد. توکنومیک این سیاست‌ها را در شبکه‌های بلاکچین اعمال می‌کند.
اقتصاد توکنی در فضای ارزهای دیجیتال چیست؟
ایده اقتصاد توکنی اولین بار توسط روانشناس هاروارد بی اف اسکینر (B.F. Skinner) در سال 1972 مطرح شد. وی معتقد بود که یک مدل اقتصادی رمزگذاری می‌تواند رفتار جامعه کاربران را کنترل کند. دادن یک واحد با ارزش قابل شناسایی باعث انگیزه اقدامات مثبت در کاربران می‌شود و بالعکس.
توکنومیک اقتصاد توکنی علم اقتصاد توکن ها است. این اصطلاح از ترکیب دو کلمه توکن و اکونومیک به معنای اقتصاد به وجود آمده است. اقتصاد توکنی شامل تمام جنبه‌های مربوط به ایجاد، مدیریت و گاهی حذف یک سکه از یک شبکه است.
ما در زیر هر یک از این مفاهیم را بررسی می‌کنیم.
توزیع توکن
پروژه‌ها باید بتوانند سکه‌ها را بین کاربران احتمالی توزیع کنند. در غیر این صورت، شبکه می‌تواند وجود داشته باشد اما هیچ کس قادر به استفاده از آن نخواهد بود!
روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن به این امر دست یافت. این شبکه‌ها به اعتبارسنجان یا ماینرها را با سکه‌های تازه ضرب شده پاداش می‌دهند. دیگران بخشی از عرضه توکن را در یک پیشنهاد اولیه سکه (ICO) به کاربران و سرمایه گذاران احتمالی می‌فروشند.
سایر توکن ها از طریق برخی اعمال و رفتارها به کاربران توزیع می‌شود. به عنوان مثال ائوگر (Augur)، به مردم برای تأیید معاملات موجود در شبکه استیکینگ خود پاداش می‌دهد.
ثبات قیمت
ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات مشهور هستند. این یک مشکل است زیرا نوسانات دلالان را به خود جلب می‌کند که می‌توانند با خرید و فروش دسته جمعی شبکه، عملکرد صحیح را متوقف کنند.
پروژه‌ها می‌توانند با اطمینان از وجود سکه کافی برای مطابقت با سطح عرضه، با این مسئله مقابله کنند. این کمک می‌کند تا یک قیمت ثابت برای سکه ایجاد شود. ثبات بیشتر مردم را ترغیب می‌کند از توکن ها برای آنچه که طراحی شده‌اند استفاده کنند.
حکومت
تیم اصلی در پشت هر پروژه قوانین را با توجه به نحوه ایجاد یا ضبط توکن ها و همچنین نحوه تزریق و خارج شدن از شبکه، تدوین می‌کند. پروژه‌های مختلف رویکردهای مختلفی دارند.
برخی از پروژه‌ها می‌توانند توکن هایی را در اختیار داشته باشند که می‌توانند بعداً به اکوسیستم اضافه شوند. ابن به عنوان روشی برای رشد و یا پرداخت هزینه‌های نگهداری سیستم استفاده می‌شود. ریپل (Ripple) مثال خوبی در این مورد است.
در همین حال، سایر پروژه‌ها رویکردی عمدی برای دستیابی به نحوه کارکرد شبکه دارند. به عنوان مثال توسعه دهندگان Augur هیچ نقشی در نحوه کارکرد شبکه ندارند، بلکه فقط زیرساخت‌ها را حفظ می‌کند.
شبکه‌ای مانند تتر (Tether)، در اکتبر 2018، برای کمک به تنظیم ارزش سکه‌ها در بازار، توکن هایی را “سوزاند”. عمل سوختن زمانی اتفاق می افتد که ارز به کیف پولی ارسال شود که هیچ کس آدرس آن را نمی‌داند. در خبرها شنیدیم صرافی بایننس نیز مبلغ قابل توجهی بایننس کوین را برا مقاصد اقتصاد توکنی خود سوزانده است.
توکن ها به عنوان حاکمیت
اقتصاد توکنی برخی از شبکه‌ها انگیزه مردم را برای داشتن، نگهداری و استفاده از توکن ها به عنوان راهی برای جلوگیری از نگهداری طولانی مدت سکه‌ها توسط آنها طراحی شده است. این کار برای جلوگیری از استفاده از توکن ها در شبکه به شیوه‌ای که برای آن برنامه ریزی نشده‌اند انجام می‌پذیرد.
سیستم‌های اثبات سهام (PoS)، به اعتبار سنج‌ها اعتماد می‌کنند تا سکه‌های خود را “سهام” کنند. به این وسیله آنها اطمینان خاصل می‌کنند که کاربران سهام گذار صادقانه و منصفانه عمل خواهند کرد. اگر این کاربران طبق قوانین بازی نکنند، می‌توان توکن های آنها را ضبط کرد. این کار از سوی دیگر هزینه حملات حداکثری را کم می‌کند. در اینجا برای حمله نیاز مند به حداقا نیمی از سکه‌های در گردش شبکه است. این هزینه زیادی را به حمله کننده تحمیل می‌کند.
سازگاری در آینده
بیشتر تیم‌های سازنده شبکه به عنوان حاکم آن عمل نخواهند کرد. عدم تمرکز اینگونه کار نمی‌کند. با این حال، بیشتر توسعه دهندگان می‌دانند آنچه که اکنون می‌سازند لزوماً در آینده کارایی نخواهد داشت. ممکن است با رشد و بلوغ شبکه نیاز به تغییر در شیوه اقتصاد توکنی باشد. برخی، اما نه همه، مفاهیمی ارائه داده‌اند که چگونه کاربران شبکه می‌توانند از طریق همفکری، به طور مؤثر روش مدیریت توکن ها را در اکوسیستم تغییر دهند.
نمونه‌هایی از توکنومیک در عمل
بیت کوین
ساتوشی ناکاموتو پروتکل را به گونه‌ای طراحی کرد که یک عرضه ثابت از توکن ها بتواند از طریق جوایز بلاک وارد شبکه شود. پس از اعتبارسنجی موفقیت آمیز یک بلاک توسط «ماینر»، آنها بیت کوین تازه ضرب شده را دریافت می‌کنند. 101 بلاک دیگر باید قبل از دسترسی ماینر به پاداش بلاک مورد نظر تأیید شود. این آنها را تشویق می‌کند تا اعتبارسنجی معاملات را ادامه دهند. مقدار توکن هایی که برای هر بلاک معتبر پاداش داده می‌شود، برای اضافه کردن تعداد زیادی بیت کوین به شبکه در هر زمان، اضافه کاری را به نصف کاهش می‌دهد.
اتریوم
توکن ها به طور مداوم به عنوان جوایز بلاک توزیع می‌شوند. این پروژه در طول ICO خود در سال 2014 حدود 7 میلیون اتر فروخت تا کمک به آغاز پذیرش جریان اصلی کند. در حال حاضر عرضه محدودی برای اتر (Ether) وجود ندارد. به این معنی که با گسترش شبکه، عرضه توکن می‌تواند به رشد خود ادامه دهد. با این حال مشخص نیست که، با انتقال شبکه به سیستم اجماع PoS، مدل توکنومیک اتریوم چگونه تغییر خواهد کرد.
ترون
این شبکه در یک سری از سطوح مختلف اداره می‌شود تا تصمیم گیری را غیرمتمرکز اما مؤثر نگه دارد. مکانیسم‌های خودکار تعیین می‌کنند که چگونه توکن های Trx به شبکه اضافه می‌شوند. با این کار اطمینان حاصل می‌شود که گردش کافی وجود دارد اما قیمت با ثبات است. با این حال، اگر این کار نکرد، انجمن می‌تواند تصمیم بگیرد که مقدار توکن را کم یا زیاد کند.
چرا اقتصاد توکنی مهم است؟
فناوری بلاکچین پروژه‌ها را قادر می‌سازد تا اقتصادهای خرد ایجاد کنند. برای اینکه خودپایدار شوند، آنها باید بفهمند که توکن ها باید چگونه در اکوسیستم آنها کار کنند.
وقتی صحبت از توکن ها می‌شود، نگرشی “هیچ اندازه‌ای متناسب با همه نیست” وجود دارد. بلاکچین طیف متنوعی از موارد استفاده و پیاده سازی را فعال کرده است. اقتصاد توکنی تیم‌ها را قادر می‌سازد تا مدل جدیدی ایجاد کنند. یا الگوی موجود را متناسب با آنچه پروژه می‌خواهد به دست آورد، سازگار نمایند. اگر بخوبی انجام شود، توکنومیک می‌تواند یک بستر عملکردی و پایدار ایجاد کند.
کلام پایانی
اگرچه اصطلاح توکنومیک در صنعت استفاده می‌شود، اما هنوز به رسمیت شناخته نشده است. فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد، که به عنوان مرجع اصلی زبان انگلیسی بسیار پذیرفته شده است، هنوز برای واژه توکنومیک ورودی ندارد.
اصول، فلسفه‌ها و مدل‌هایی که توسط آنها توکن ها، سکه‌ها و پروژه‌هایی انجام می‌شود که در ابتدای آزمایش با چه چیزی کار می‌کنند، و چه چیزی مؤثر نیست.
مدل‌های زیادی وجود دارد که کارساز نیستند و ما انتظار داریم که این پروژه‌ها از بین بروند. اما برای آنهایی که این کار را انجام می‌دهند، الهام بخش و هدایت پروژه‌های جدیدی هستند که در آینده ارائه می‌شوند.
